De Psychologie van ‘Het Bezit’
Iedereen zal het met mij eens dat we bij het woord ‘bezit’ als eerste denken als iets tastbaars. Een boormachine, fiets, boot etc., het zijn allemaal tastbare dingen die je in je bezit kan hebben. In de afgelopen maanden heb ik in het proces om tot realisatie van mijn droom te komen echter geleerd en ervaren dat bezit ontastbaarder is dan wij voor lief nemen.
In deze blog wil ik de gelegenheid nemen om mijn reflectie te geven op het ontastbare rondom ‘Het Bezit’ zodat het voor mijzelf en iedereen die in mijn idee* gelooft, duidelijk wordt welke uitdagingen dit idee tegen zal komen en welke uitdaging dit idee concreet aan wilt gaan.
Voortplanting
Bezit is iets psychologisch omdat de natuur bepaalt dat bezit hebben belangrijk is omdat het je status en dus je kansen op voortplanting bepaalt.
Dit klinkt natuurlijk heel kort door de bocht, maar Abraham Maslow en Charles Darwin zouden het met mij eens zijn en als je eerlijk tegen jezelf bent, jij ook. De mens is zo geëvolueerd dat het zich amper zorgen meer hoeft te maken over de primaire levensbehoeften (eten en onderdak). Dat betekent dat wij ons op een andere wijze moeten onderscheiden van soortgenoten om de juiste partner te kunnen bemachtigen en te behouden. Dit doen we door onszelf te omringen door een verscheidenheid aan tastbare bezittingen. Omdat in de afgelopen eeuwen deze tastbare bezittingen voor steeds meer mensen bereikbaar zijn geworden en er steeds meer mensen deze aarde zijn gaan bewonen levert dit een enorme druk op de natuurlijke hulpbronnen van deze planeet.
Vrijheid
Bezit is ook iets psychologisch omdat het je een gevoel van vrijheid kan geven. Als ik mezelf als voorbeeld mag nemen, ik voel me enorm vrij als ik op het water zit. Om die reden zal ik mijn middelen en vrije tijd zo veel mogelijk steken in bezit en activiteiten op en rondom het water. En zo heeft ieder een bron van vrijheid die aangeboord wordt door bezit.
In de afgelopen maanden ben ik erachter gekomen dat dit psychologische aspect van bezit echter nog eerder optreedt dan bij het gebruikmaken van je bezit. Namelijk, alleen al het idee dat je het water op kan gaan omdat je een bootje bezit geeft je een gevoel van vrijheid. Dat je er uiteindelijk geen gebruik van maakt, doet geen afbreuk aan dit gevoel.
De uitdaging
Deze psychologische aspecten van ‘Het Bezit’ maken het heel lastig om de behoefte van mensen om tastbare dingen te bezitten te veranderen. Dit is dan ook niet de uitdaging die ik met mijn idee aan wil gaan. De uitdaging die ik wél aan wil gaan is het veranderen van het paradigma dat er over bezitten bestaat, namelijk (met uitzonderingen daargelaten) dat dit niet gezamenlijk kan. Dit zal ik doen door net zo slim om te gaan met de bovengenoemde psychologische aspecten als de marketeers die ons naar overconsumptie hebben geleid, dat gedaan hebben. De taak die voor ons ligt is dus, in termen van Thomas Kuhn**, het introduceren van anomalieën in de wereld van ‘Het Bezit’ en er voor zorgen dat die tot een revolutie leiden.
** Een paradigma in termen van Kuhn is een waarheid/theorie waar overeenstemming over is. Deze waarheid/theorie blijft in stand totdat er anomalieën (onverklaarbare verschijnselen binnen die theorie) optreden welke, wanneer ze onderkend worden, leiden tot een revolutie waaruit een nieuwe theorie en dus paradigma ontstaat.
Dit is een gastblog van Michiel van Wickeren.